Улс орон даяар явагдаж байгаа Эрт илрүүлэх үзлэг оношлогоо шинжилгээнд энэ сарын 7-ны байдлаар нийт хүн амын 40 хувь хамрагдаад байна.
Эрүүл мэндийн яамнаас эрт илрүүлгийг эрчимжүүлэх, хөдөөгийн болон алслагдсан бүс нутгийн иргэдийн хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор үе шаттай арга хэмжээг авч байгаа юм.
Энэ удаа Улсын хоёрдугаар төв эмнэлгийн эмч нарын баг Төв аймгийн Батсүмбэр суманд ажиллаж хөдөөгийн иргэдийг үзлэг, оношлогоо шинжилгээнд хамруулж байна.
Батсүмбэр суманд очсон эмч нарын баг Азийн хөгжлийн банк, Ядуурлыг бууруулах Японы сангийн буцалтгүй тусламжаар хэрэгжиж буй “Цар тахлын эсрэг шуурхай арга хэмжээ авах эрүүл мэндийн тогтолцооны чадавхыг бэхжүүлэх” МОН-9218 төслийн хүрээнд Монгол Улсад явуулын үзлэг, оношилгоо, шинжилгээ хийх иж бүрэн тоноглогдсон нүүдлийн амбулаториар үзлэг оношлогоо хийж буй юм.
.jpg)
Нүүдлийн эмнэлгийн зориулалтаар иж бүрэн тоноглосон хоёр автомашины нэгд нь лабораторийн шинжилгээ, дурангийн оношилгоо, эмэгтэйчүүдийн үзлэг хийж буй бөгөөд хоёр дахь машинд рентген оношилгооны иж бүрэн тоног төхөөрөмж, шүд, чих хамар хоолой, нүд, дотрын эмчийн үзлэг хийж байна.
Орон нутагт хийж буй эрт илрүүлгийн явцын талаар ЭМЯ-ны Нийтийн эрүүл мэндийн газрын Халдварт бус өвчний хэлтсийн дарга Г.Ганхуяг “Орон нутагт эрт илрүүлгийг эрчимжүүлэх зорилгоор нийслэлийн алслагдсан дүүргүүд болон аймгуудаас төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгүүдээс нарийн мэргэжлийн эмч нарын баг ажиллуулж иргэдэд үзлэг шинжилгээ хийлгэх хүсэлтийг ирүүлсэн. Энэ дагуу яамнаас хуваарь гарган эмч нарын багийг тусгай тоноглогдсон нүүдлийн амбулаторитой илгээн ажиллуулахаар болсон. Нүүдлийн амбулатори бүхий эдгээр машин хөдөө бартаа ихтэй замд туулах чадвар сайтайн дээр үзлэг, шинжилгээ явуулахад ашигладаг бүх төрлийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон юм. Нүүдлийн эмнэлэгтэй эмч нарын багийн хамгийн анхны үзлэг Төв аймгийн Батсүмбэр сумаас эхэллээ. Цаашид бид өвөлжилт, хаваржилт хүндэрсэн аймаг, сумдад ажиллуулж хөдөөгийн малчид, тариаланчдыг эрт илрүүлэгт хамруулах ажлыг зохион байгуулна. Хөдөөгийн иргэдэд үзлэг, оношилгооноос гадна сэтгэл заслын эмчилгээг давхар хийж, зөвлөгөө өгч байна. Эмч нарын багийг дараагийн ээлжинд Завхан, Увс, Ховд, Говь-Алтай аймагт ажиллуулахаар төлөвлөсөн” гэлээ.
Батсүмбэр сум нь 7300 хүн амтай бөгөөд сумын хэмжээнд насанд хүрэгчдийн 20 гаруй хувь нь эрт илрүүлэгт хамрагдсан. Улсын хоёрдугаар төв эмнэлгийн эмч нарын баг үзлэг, шинжилгээг гурван өдрийн турш сумын Эрүүл мэндийн төвд хийж байна. Үзлэгийн эхний өдөр 80 гаруй хүн үзлэг хийсэн бөгөөд нүүдлийн амбулатори дахь лабораторийн тусламжтайгаар биохими, цус болон шээсний ерөнхий шинжилгээ хийж, ПАП сорил, гепатит B, C илрүүлж, зүрхний цахилгаан бичлэг, улаан хоолой, ходоодны дуран, цээжний рентген, хөх, хэвлийн, бамбайн үзлэг шинжилгээг газар дээр нь хийж, зөвлөгөө өгч байгаа юм.Батсүмбэр Эрүүл мэндийн төвөөс цас ихтэй, өвөлжилт хүндэрсэн цаг үед алслагдсан багуудын өндөр настан, жирэмсэн эмэгтэйчүүд, хүүхэд зэрэг зорилтот бүлгийн хүмүүстээ эрүүл мэндийн тусламж үйчилгээ үзүүлсэн ба өвчлөлийн хувьд харьцангуй бага хэдий ч тусламж үйлчилгээ авч байгаа иргэдийн дунд зүрх судас, артерийн даралт ихсэх өвчин зонхилсон байна.
Эрт илрүүлгийн багийг УХТЭ-ийн Яаралтай тусламжийн тасгийн эрхлэгч Ж.Уламсайхан ахалж яваа юм. Тэрбээр “Манай баг дотор, зүрх судас, чих хамар хоолой, сэтгэл засал зэрэг зургаан эмчийн бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байгаа бөгөөд одоогийн байдлаар 150 гаруй хүнийг үзлэг, оношилгоонд хамруулаад байна. Иргэдийн дунд зүрх судас, артерийн даралт ихсэх өвчлөл их, эмэгтэйчүүдэд умайн хүзүүний хавдар, шархлаа зэрэг өвчлөл илэрч байна.
Мөн газар орны байршлаас хамаарч өвчлөл янз бүр байдаг. Баруун аймгуудад элэгний хавдар дийлэнх хувийг эзэлдэг бол зүүн аймгууд нам дор газар байрладаг учраас хоол боловсруулах замын өвчлөл зонхилдог” гэж ярьсан юм.
Төв аймгийн Эрүүл мэндийн газрын дарга С.Мөнхтуяа хүн амын дунд урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлэг, үзлэг оношилгоог хийснээр иргэдэд илрэхгүй байсан, шинж тэмдэггүй өвчнүүдийг илрүүлэхэд чухал ач холбогдолтой байгааг дурдаад Эрдэнэ сумын долоон хүнд дурангийн үзлэг хийхэд бүгд ходоодны ямар нэг эмгэгтэй гарсныг ярьсан. Аливаа өвчнийг эрт илрүүлэх нь тухайн хүний дундаж наслалтыг нэмэгдүүлэх төдийгүй амьдралын чанарт ч нөлөөлдөг хэмээсэн.
Эрт илрүүлэгт хамрагдахаар ирсэн зарим хүнтэй уулзлаа. Батсүмбэр сумын нэгдүгээр багийн иргэн Х.Оюунгэрэл “Манай суманд эрт илрүүлэх үзлэг хийхээр эмч нарын баг ирсэнд баяртай байна. Тусламж үйлчилгээг түргэн шуурхай үзүүлэхээс гадна маш хэрэгтэй зөвлөгөө өгсөн. Эхний байдлаар бамбай булчирхайн үрэвсэл илэрсэн. Бүх шинжилгээний хариу гарсны дараа зохих эмчилгээг хийлгэж эхэлнэ гэж бодож байгаа” гэсэн бол Б.Батчулуун “Миний хувьд социализмын үеэс хойш эмнэлэгт үзүүлээгүй гэж хэлэхэд болно. Нүүдлийн эмнэлэгтэй нарийн мэргэшлийн эмч нарын баг ирсэнд олзуурхаад үзүүлэхээр зорьж ирлээ. Өмнө нь эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоо явагдаж байгааг мэдсэн ч үзүүлж амжихгүй явсан юм. Энэ нийгэмд эрүүл байх нь л хамгийн чухал учраас эрүүл мэнддээ анхаарч, эрт илрүүлэгтээ идэвхтэй хамрагдаасай гэж хүмүүст уриалмаар байна” хэмээн сэтгэгдлээ илэрхийлсэн юм.
Эрүүл мэндийн яамнаас эрт илрүүлгийг эрчимжүүлэх, хөдөөгийн болон алслагдсан бүс нутгийн иргэдийн хамрагдалтыг нэмэгдүүлэх зорилгоор үе шаттай арга хэмжээг авч байгаа юм.
Энэ удаа Улсын хоёрдугаар төв эмнэлгийн эмч нарын баг Төв аймгийн Батсүмбэр суманд ажиллаж хөдөөгийн иргэдийг үзлэг, оношлогоо шинжилгээнд хамруулж байна.
Батсүмбэр суманд очсон эмч нарын баг Азийн хөгжлийн банк, Ядуурлыг бууруулах Японы сангийн буцалтгүй тусламжаар хэрэгжиж буй “Цар тахлын эсрэг шуурхай арга хэмжээ авах эрүүл мэндийн тогтолцооны чадавхыг бэхжүүлэх” МОН-9218 төслийн хүрээнд Монгол Улсад явуулын үзлэг, оношилгоо, шинжилгээ хийх иж бүрэн тоноглогдсон нүүдлийн амбулаториар үзлэг оношлогоо хийж буй юм.
Нүүдлийн эмнэлгийн зориулалтаар иж бүрэн тоноглосон хоёр автомашины нэгд нь лабораторийн шинжилгээ, дурангийн оношилгоо, эмэгтэйчүүдийн үзлэг хийж буй бөгөөд хоёр дахь машинд рентген оношилгооны иж бүрэн тоног төхөөрөмж, шүд, чих хамар хоолой, нүд, дотрын эмчийн үзлэг хийж байна.
Орон нутагт хийж буй эрт илрүүлгийн явцын талаар ЭМЯ-ны Нийтийн эрүүл мэндийн газрын Халдварт бус өвчний хэлтсийн дарга Г.Ганхуяг “Орон нутагт эрт илрүүлгийг эрчимжүүлэх зорилгоор нийслэлийн алслагдсан дүүргүүд болон аймгуудаас төрөлжсөн мэргэшлийн эмнэлгүүдээс нарийн мэргэжлийн эмч нарын баг ажиллуулж иргэдэд үзлэг шинжилгээ хийлгэх хүсэлтийг ирүүлсэн. Энэ дагуу яамнаас хуваарь гарган эмч нарын багийг тусгай тоноглогдсон нүүдлийн амбулаторитой илгээн ажиллуулахаар болсон. Нүүдлийн амбулатори бүхий эдгээр машин хөдөө бартаа ихтэй замд туулах чадвар сайтайн дээр үзлэг, шинжилгээ явуулахад ашигладаг бүх төрлийн тоног төхөөрөмжөөр тоноглогдсон юм. Нүүдлийн эмнэлэгтэй эмч нарын багийн хамгийн анхны үзлэг Төв аймгийн Батсүмбэр сумаас эхэллээ. Цаашид бид өвөлжилт, хаваржилт хүндэрсэн аймаг, сумдад ажиллуулж хөдөөгийн малчид, тариаланчдыг эрт илрүүлэгт хамруулах ажлыг зохион байгуулна. Хөдөөгийн иргэдэд үзлэг, оношилгооноос гадна сэтгэл заслын эмчилгээг давхар хийж, зөвлөгөө өгч байна. Эмч нарын багийг дараагийн ээлжинд Завхан, Увс, Ховд, Говь-Алтай аймагт ажиллуулахаар төлөвлөсөн” гэлээ.
Батсүмбэр сум нь 7300 хүн амтай бөгөөд сумын хэмжээнд насанд хүрэгчдийн 20 гаруй хувь нь эрт илрүүлэгт хамрагдсан. Улсын хоёрдугаар төв эмнэлгийн эмч нарын баг үзлэг, шинжилгээг гурван өдрийн турш сумын Эрүүл мэндийн төвд хийж байна. Үзлэгийн эхний өдөр 80 гаруй хүн үзлэг хийсэн бөгөөд нүүдлийн амбулатори дахь лабораторийн тусламжтайгаар биохими, цус болон шээсний ерөнхий шинжилгээ хийж, ПАП сорил, гепатит B, C илрүүлж, зүрхний цахилгаан бичлэг, улаан хоолой, ходоодны дуран, цээжний рентген, хөх, хэвлийн, бамбайн үзлэг шинжилгээг газар дээр нь хийж, зөвлөгөө өгч байгаа юм.Батсүмбэр Эрүүл мэндийн төвөөс цас ихтэй, өвөлжилт хүндэрсэн цаг үед алслагдсан багуудын өндөр настан, жирэмсэн эмэгтэйчүүд, хүүхэд зэрэг зорилтот бүлгийн хүмүүстээ эрүүл мэндийн тусламж үйчилгээ үзүүлсэн ба өвчлөлийн хувьд харьцангуй бага хэдий ч тусламж үйлчилгээ авч байгаа иргэдийн дунд зүрх судас, артерийн даралт ихсэх өвчин зонхилсон байна.
Эрт илрүүлгийн багийг УХТЭ-ийн Яаралтай тусламжийн тасгийн эрхлэгч Ж.Уламсайхан ахалж яваа юм. Тэрбээр “Манай баг дотор, зүрх судас, чих хамар хоолой, сэтгэл засал зэрэг зургаан эмчийн бүрэлдэхүүнтэй ажиллаж байгаа бөгөөд одоогийн байдлаар 150 гаруй хүнийг үзлэг, оношилгоонд хамруулаад байна. Иргэдийн дунд зүрх судас, артерийн даралт ихсэх өвчлөл их, эмэгтэйчүүдэд умайн хүзүүний хавдар, шархлаа зэрэг өвчлөл илэрч байна.
Мөн газар орны байршлаас хамаарч өвчлөл янз бүр байдаг. Баруун аймгуудад элэгний хавдар дийлэнх хувийг эзэлдэг бол зүүн аймгууд нам дор газар байрладаг учраас хоол боловсруулах замын өвчлөл зонхилдог” гэж ярьсан юм.
Төв аймгийн Эрүүл мэндийн газрын дарга С.Мөнхтуяа хүн амын дунд урьдчилан сэргийлэх эрт илрүүлэг, үзлэг оношилгоог хийснээр иргэдэд илрэхгүй байсан, шинж тэмдэггүй өвчнүүдийг илрүүлэхэд чухал ач холбогдолтой байгааг дурдаад Эрдэнэ сумын долоон хүнд дурангийн үзлэг хийхэд бүгд ходоодны ямар нэг эмгэгтэй гарсныг ярьсан. Аливаа өвчнийг эрт илрүүлэх нь тухайн хүний дундаж наслалтыг нэмэгдүүлэх төдийгүй амьдралын чанарт ч нөлөөлдөг хэмээсэн.
Эрт илрүүлэгт хамрагдахаар ирсэн зарим хүнтэй уулзлаа. Батсүмбэр сумын нэгдүгээр багийн иргэн Х.Оюунгэрэл “Манай суманд эрт илрүүлэх үзлэг хийхээр эмч нарын баг ирсэнд баяртай байна. Тусламж үйлчилгээг түргэн шуурхай үзүүлэхээс гадна маш хэрэгтэй зөвлөгөө өгсөн. Эхний байдлаар бамбай булчирхайн үрэвсэл илэрсэн. Бүх шинжилгээний хариу гарсны дараа зохих эмчилгээг хийлгэж эхэлнэ гэж бодож байгаа” гэсэн бол Б.Батчулуун “Миний хувьд социализмын үеэс хойш эмнэлэгт үзүүлээгүй гэж хэлэхэд болно. Нүүдлийн эмнэлэгтэй нарийн мэргэшлийн эмч нарын баг ирсэнд олзуурхаад үзүүлэхээр зорьж ирлээ. Өмнө нь эрт илрүүлэх үзлэг, оношилгоо явагдаж байгааг мэдсэн ч үзүүлж амжихгүй явсан юм. Энэ нийгэмд эрүүл байх нь л хамгийн чухал учраас эрүүл мэнддээ анхаарч, эрт илрүүлэгтээ идэвхтэй хамрагдаасай гэж хүмүүст уриалмаар байна” хэмээн сэтгэгдлээ илэрхийлсэн юм.
